Organizmy pożyteczne – dobroczynki
Roztocza z rodzaju dobroczynkowate (Phytoseidae ) są powszechnie wykorzystywane w biologicznej ochronie roślin do walki z przędziorkami, mączlikami i wciornastkami. Przedstawiamy krótką charakterystykę poszczególnych gatunków.
Cykl rozwojowy dobroczynków obejmuje 5 stadiów: jaja – larwa – 2 stadia nimf – osobnik dorosły. Larwy i nimfy są zazwyczaj podobne do osobników dorosłych tylko mniejszych rozmiarów. W biologicznej ochronie roślin wykorzystywane są:
Dobroczynek szklarniowy (Phytoseiulus persimilis)
Osobnik dorosły długości około 0,5 mm, jest koloru od jasnopomarańczowego do ciemnoczerwonego. Ma ciało wypukłe i długie odnóża. Larwa i stadia nimfalne są jasnoróżowe, starsze – jasnoczerwone. Osobniki dorosłe i larwy P. persimilis odżywiają się wszystkimi stadiami rozwojowymi przędziorków, ale preferują jaja. Roztocz przy braku szkodników nie jest w stanie się rozwijać. Polecany do biologicznej ochrony m.in. pomidorów, ogórków, roślin ozdobnych.
Dobroczynek kalifornijski (Neoseiulus = Amblyseius californicus)
Osobnik dorosły ma ciało przeźroczyste, biało-pomarańczowo, później żółto zabarwione, gruszkowatego kształtu oraz długie odnóża. Larwa i stadia nimfalne są podobne do osobników dorosłych tylko nieco mniejszych rozmiarów. Jajo podłużne, przeźroczyste lub koloru białego, przytwierdzone jest do włosków, wzdłuż nerwów na spodniej stronie liści albo składane na pajęczynie przędziorków. Osobniki dorosłe, nimfy oraz larwy żerują na wszystkich stadiach rozwojowych przędziorków. W przypadku braku szkodników entomofag może przez pewien czas odżywiać się pyłkiem kwiatowym. Polecany do biologicznej ochrony m.in. pomidorów, ogórków, roślin ozdobnych.
Dobroczynek wielożerny (Amblyseius andersoni
Osobnik dorosły koloru beżowego jest wielkości około 1 mm. Larwy i nimfy podobne są do postaci dorosłej. Wszystkie ruchome stadia A. andersoni są drapieżcami i żywią się zarówno jajami, larwami, jak i osobnikami dorosłymi przędziorków. Polecany do biologicznej ochrony m.in. pomidorów, ogórków oraz roślin ozdobnych (anturium, gerbery i róży).
Dobroczynek wciornastkowy (Amblyseius = Neoseiulus cucumeris)
Osobnik dorosły ma kształt owalny, nieco spłaszczony i wydłużony (do 0,4 mm długości) z 4 parami długich odnóży. Ciało przeźroczyste w delikatnym beżowym odcieniu. Larwa i dwa stadia nimfalne są podobne do osobników dorosłych tylko mniejsze. Larwy posiadają 3 pary odnóży, natomiast nimfy 4 pary odnóży. Żerują na jajach i młodych larwach różnych gatunków wciornastków. Mogą odżywić się również przędziorkami. Polecany do biologicznej ochrony w uprawach ogórków oraz roślin ozdobnych (anturium, chryzantem, gerber, poinsecji, róż).
Amblyseius swirskii
Osobnik dorosły jest barwy beżowo różowej. Larwy i nimfy podobne są do osobników dorosłych tylko są mniejsze.
Ten drapieżny roztocz odżywia się larwami wciornastków, jajami mączlików i przędziorkami. W okresie braku szkodników może odżywiać się pyłkiem roślinnym. Polecany do biologicznej ochrony uprawy ogórków, papryki, oberżyny oraz roślin ozdobnych (gerbery i róży). W uprawie papryki i oberżyny roztocza tego obserwuje się głównie na górnych liściach, natomiast na ogórku występuje on równomiernie na całej roślinie.
Amblyseius limonicus
Osobnik dorosły ma ciało owalne, beżowo- różowe, o krótkich odnóżach. Larwy i nimfy podobne są do osobników dorosłych tylko mniejsze. Jaja są wydłużonego kształtu, przezroczystobiałe.
Zwalcza larwy wciornastków (w pierwszym i drugim stadium larwalnym) oraz jaja i larwy mączlików (wszystkie stadia larwalne). A. limonicus żywi się także pyłkiem kwiatowym i różnymi gatunkami roztoczy. Polecany do biologicznej ochrony m.in. ogórków oraz roślin ozdobnych (gerbery i róży).
Czytaj także: „Integrowana ochrona roślin”