Zgodnie z zasadami Integrowanej Produkcji nawozy organiczne powinny być wykorzystywane w pierwszej kolejności do nawożenia warzyw. Zawartość podstawowych składników pokarmowych w wybranych nawozach naturalnych2)

Nawóz naturalny lub organiczny Zawartość składników w %
N P2O5 K2O
Obornik mieszany 0,5 0,25 0,6
Gnojówka 0,3 – 0,6 <0,04 0,8-1,0
Gnojowica 0,3 – 0,4 0,06 –0,09 0,28 – 0,35
Pomiot ptasi (kurzy) 1,2 – 4,1 1,2 – 2,6 0,8 – 2,3
Słoma (4 zbóż) 0,46 – 0,65 0,22 – 0,34 1,1 – 2,2

Obornik

Jest to podstawowy nawóz naturalny, uzyskiwany w gospodarstwach o produkcji mieszanej (roślinno – zwierzęcej). Stanowi on bardzo dobre źródło próchnicy oraz makro- i mikroelementów. Zawiera także bogatą mikroflorę.  Efektywność nawożenia obornikiem zależy od jego składu, stopnia rozłożenia, terminu zastosowania.

Długość działania obornika i wykorzystanie składników mineralnych zależy od rodzaju gleby1) :

  • w glebach ciężkich – w pierwszym sezonie 40% składników, 30% w drugim, pozostałe 20% w trzecim i 10% w czwartym roku po zastosowaniu
  • w glebach średnich – w pierwszym sezonie 60% składników, 30% w drugim, pozostałe 10% w trzecim  roku po zastosowaniu
  • w glebach lekkich – w pierwszym sezonie 70% składników, 30% w drugim roku po zastosowaniu.

W integrowanej produkcji obornik do nawożenia warzyw może być stosowany tylko w okresie od 1 marca do 30 listopada. Przeciętne dawki, w uprawie warzyw 1) , wynoszą: około 20 t/ha co 2 lata dla gleb lekkich, 40 t/ha co 3 lata dla gleb średnich, 60 t/ha co 4 lata dla gleb ciężkich.

Obornik powinien być przyorany w jak najkrótszym czasie po rozłożeniu na polu. Obornik nie przyorany przy słonecznej pogodzie zmniejsza swoją wartość nawozową1) już po 6 godzinach o 10%, po 24 godzinach o 30%, natomiast po 4 dniach o 40% .

Świeżym obornikiem mogą być nawożone tylko gleby ciężkie, jesienią, przeznaczone do upraw warzyw średniowczesnych (o długim okresie wegetacji). Pod uprawę warzyw wczesnych obornik (częściowo przefermentowany) powinien być zastosowany jesienią, natomiast pod uprawę na zbiór jesienny wskazane jest stosowanie obornika wiosną, ale nawóz powinien być przefermentowany, częściowo rozłożony.

Gnojówka, gnojowica i pomiot ptasi

Gnojówka i gnojowica wymagają natychmiastowego, równoczesnego z rozlewaniem, wymieszania z glebą, dla uniknięcia strat azotu. Po zastosowaniu tych nawozów, a szczególnie pomiotu ptasiego, warzywa można wysadzać dopiero po 2-3 tygodniach. Wcześniejsze sadzenie wiąże się z ryzykiem uszkodzenia roślin (tzw. „przypalenie”) przez amoniak, którego sporo znajduje się w tym nawozie.

Słoma2)

Jako nawóz organiczny może być wykorzystywana słoma w ilości około 4-6 t/ha, przyorana po sprzęcie zbóż. W początkowym okresie, przyoranie słomy powoduje ogłodzenie gleby z azotu na skutek wiązania biologicznego, gdyż bakterie rozkładające słomę zużywają azot glebowy na swoje funkcje życiowe. Słoma przyorana jesienią, wiążąc azot mineralny z gleby pełni rolę ochronną, gdyż zapobiega jego wymywaniu i zanieczyszczaniu głębszych warstw gleby i wód gruntowych. Każda tona przyoranej słomy może związać około 10 kg azotu mineralnego. Słomę przykrywa się podorywką (8–12 cm), a dopiero po jej rozkładzie w wierzchniej warstwie gleby stosuje się orkę głęboką. Potrzebną ilość azotu uzupełnia się w nawożeniu wiosennym.

Przyorując słomę należy pamiętać o dostarczeniu do gleby azotu w ilości 0,5-1% w stosunku do masy słomy, tj. około 30-50 kg N na ha. Najlepszą formą zastosowania azotu jest opryskiwanie słomy roztworem mocznika, lub roztworem saletrzano-mocznikowym (RSM). Dodatek azotu w formie opryskiwania ułatwia mikroorganizmom glebowym rozkład słomy i przekształcenie jej w związki humusowe.

Źródło:

1) „Nawożenie warzyw polowych”, W. Sady

2)Metodyki Integrowanej Produkcji Warzyw IO