Wirus mozaiki pepino (PepMV)
Dużym problemem dla polskich producentów pomidorów od kilkunastu lat jest wirus mozaiki pepino (PepMV). W Polsce po raz pierwszy zidentyfikowano go 2002 r., natomiast na dużą skalę wystąpił w 2006 r.
PepMV po raz pierwszy został zidentyfikowany w Peru w 1974 r., jego pojawienie się w Europie stwierdzono pod koniec lat 90. ub. wieku, a w Polsce – w 2002 r. Obecnie spotykany jest genotyp typu chilijskiego, który ma 3 rodzaje izolatów: łagodny (objawy na liściach), nekrotyczny (nekrozy i zamieranie całych roślin), żółtaczkowy (objawy na owocach).
Objawy porażenia
Na roślinach pomidora objawy infekcji są bardzo zróżnicowane – np. pogięte wierzchołki roślin, nekrozy na liściach, plamy żółtaczkowe, silne mozaiki wierzchołków. Objawy widoczne są przede wszystkim na owocach: przed ich wybarwieniem się w postaci brązowych, stopniowo ulegających nekrozie plam, natomiast w późniejszym okresie – niedobarwienia, tzw. marmurkowate plamy.
Źródła infekcji
Jest to jeden z najtrwalszych i łatwo rozprzestrzeniających się wirusów. PepMW, w zależności od szczepu, w soku roślinnym przetrzymywanym w temperaturze pokojowej pozostawał aktywny nawet do 11 miesięcy. Wirus przenoszony jest przede wszystkim mechanicznie – na rękach, ubraniach (może na nich zalegać nawet 2 tygodnie), narzędziach. Wirus ten może łatwo rozprzestrzeniać się także w trakcie szczepienia pomidorów na podkładkach.
Profilaktyka i zwalczanie
Wirus mozaiki pepino na ogół nie jest przenoszony przez owady, głównie rozprzestrzenia się w trakcie prac pielęgnacyjnych. W związku z tym niezwykle ważne jest zachowanie zasad higieny uprawy, tj. odkażenie rąk i narzędzi. Po zauważeniu objawów należy usunąć zainfekowane rośliny i spalić je. Na rynku pojawiły się już szczepionka przeciwko PepMW, którą stosuje się na początku uprawy, aby zabezpieczyć rośliny przed atakiem agresywnych szczepów wirusa mozaiki pepino. W tej technologii tzw. immunizacji roślin wykorzystuje się zjawisko odporności krzyżowej. Nie ma środków ochrony roślin zwalczających wirusy.