Objawy zgnilizny twardzikowej

Objawy choroby widoczne są w postaci białego, watowanego nalotu, który szybko się rozprzestrzenia pokrywając powierzchnię: przy nasadzie dolnych liści (sałata), na ogonkach liściowych przy głowie korzenienia (warzywa korzeniowe), u podstawy łodyg (papryka, fasola),  główkach (kapusta głowiasta).  Porażone rośliny więdną. W obrębie nalotu można zaobserwować czarne sklerocja – formy przetrwalnikowe grzybni. W kapustnych na zainfekowanych tkankach pojawiają się brązowe, gnijące plamy, które pokryte są charakterystycznym nalotem z czarnymi sklerocjami.

Zgnilizna twardzikowa jest groźna dla warzyw w czasie przechowywania. W przypadku warzyw korzeniowych na powierzchni korzeni widoczne są drobne wodniste plamki, które  szybko się powiększają i ulegają zgniliźnie. Walec osiowy jest szklisty. Patogen bardzo szybko rozprzestrzenia się na sąsiednie korzenie. Na główkach kapusty plamy gnilne widoczne są na liściach zewnętrznych i wewnętrznych.

Sklerocja przeżywają w glebie przez kilka lat, i stanowią podstawowe źródło zakażenia. W czasie wegetacji grzyb rozprzestrzenia się najczęściej za pomocą sklerocjów i fragmentów grzybni, rzadziej za pomocą zarodników workowych. Rozwojowi choroby sprzyjają duża wilgotność powietrza oraz uszkodzenia roślin.

Profilaktyka

  • Stosowanie prawidłowego zmianowania, a w przypadku wystąpienia choroby – zachowanie min. 3-letniej przerwy w uprawie. 
  • Chemiczne i termiczne odkażanie ziemi przed rozpoczęciem uprawy.
  • Chore roślin (w polu i przechowalni) należy szybo usuwać.
  • Do przechowywania przeznaczyć tylko zdrowe warzywa.
  • W uprawach pod osłonami niedopuszczanie do osiadania pary wodnej na roślinach, wietrzenie szklarni i tuneli, w miarę potrzeby dogrzewanie ich nocą.
  • W przechowalni należy zachować odpowiednią temperaturę i wilgotność względną powietrza polecaną dla danego gatunku.
  • Nie przenawozić roślin azotem.

Zwalczanie zgnilizny twardzikowej – preparaty zawierające żywe mikroorganizmy

Preparat Contans WG (grzyb pasożytniczy Coniothyrium minitans) zastosowany doglebowo działa na przetrwalniki grzybów z rodzaju Sclerotinia powodując ich wyniszczenie, rozpadanie się. Środek należy stosować na 10-30 dni przed planowanym sadzeniem – opryskiwać podłoże (w dawce 0,8 g/m2) i wymieszać je na głębokości około 10 cm.

Serenade ASO (Bacillus subtilis szczep QST 713) zawiera bakterię wykazującą działanie grzybobójcze oraz fungistatyczne. Konkuruje także z patogenami o przestrzeń życiową i składniki odżywcze oraz indukuje systemiczną odporność rośliny. Zarejestrowany jest w uprawach sałaty do stosowania zapobiegawczego.

Polyversum WP (Pythium oligandrum) – niepatogeniczny grzyb rozkłada strzępki grzybów patogenicznych poprzez rozkład enzymatyczny. Jednocześnie stymuluje mechanizmy odpornościowe chronionej rośliny, poprzez wprowadzenie do nich fitohormonów oraz fosforu i cukrów. Stymulacja ta rozpoczyna się podczas bezpośredniego kontaktu grzybni i młodej tkanki roślin. Do stosowania zapobiegawczego w fazie produkcji rozsady (pomidor, papryka, ogórek, sałata), w czasie okresu wegetacji (papryka,  fasola szparagowa) oraz po zbiorze (seler) w celu zapobiegania występowaniu choroby w czasie przechowywania.

Zwalczanie zgnilizny twardzikowej – preparaty chemiczne

Zapobiegawczo lub po zauważeniu pierwszych objawów na roślinach należy opryskiwać je środkami grzybobójczymi  zalecanymi w „Programie ochrony warzyw”. Aby nie dopuścić do uodpornienia się patogenu na substancję aktywną preparaty należy stosować przemiennie (z różnych grup chemicznych). Poniżej podajemy wykaz zarejestrowanych środków na dzień 1.03.2017.

Zapobiegawczo lub z chwilą pojawienia się pierwszych objawów choroby można stosować preparaty zawierające:

  • azoksystrobinę –  fasola szparagowa, sałata, papryka
  • azoksystrobinę i chlorotalonil –  fasola szparagowa
  • azoksystrobina, difenokonazol –  brokuł, fasola szparagowa, groch, kapusta pekińska, seler, szparagi, ogórek, papryka, pomidor, sałata
  • iprodion – pomidor, papryka, bakłażan, ogórek, cukinia, patison, sałata, fasola szparagowa, bób, groszek zielony
  • piraklostrobina i boskalid – seler, szczypiorek, sałata, endywia, rukola, koper, pietruszka, papryka, bakłażan, zioła
  • cyprodynil i fludioksonil – fasola szparagowa, groch, bób, marchew, pietruszka, pasternak, burak ćwikłowy, chrzan, brukiew, seler, cebula, pomidor, papryka, bakłażan, ogórek, cukinia, sałata, cykoria, zioła

Po wystąpieniu pierwszych objawów choroby można stosować:

  • tebukonazol i trifloksystrobina – w uprawach marchwi
  • tiofanat metylowy, tetrakonazol – w uprawach ogórka, cukinii
  • tiofanat metylowy – kapusta głowiasta biała, ogórek, cukinia, pomidor, papryka, oberżyna
Choroby odglebowe warzyw