Jak dobrze wybrać odmianę arbuza?
Odmiana arbuza ma kluczowe znaczenie dla sukcesu produkcji, zwłaszcza w polskich warunkach klimatycznych. Wybór odpowiedniego typu wpływa na plon, smak, trwałość pozbiorczą i odporność na stresy środowiskowe. Duże doświadczenie w produkcji warzyw, w tym arbuzów, ma Beata Jurkowska z firmy Agro-Paprix, z którą rozmawiałam na temat odmian przydatnych do produkcji w warunkach południowego Mazowsza. To w tym rejonie od kilku lat intensywnie rozwija się produkcja polskich arbuzów.
Jak ocenić jakość arbuza?
– Od wielu lat poszukujemy odpowiednich odmian roślin, które sprawdzą się w naszych warunkach uprawowych. Nie wszystkie odmiany arbuzów są odpowiednie, ponieważ ich sukces zależy od momentu sadzenia, czasu dojrzewania oraz warunków pogodowych. Również nie wszystkie odmiany prezentują się korzystnie wizualnie, co ma znaczenie w handlu. W przypadku warzyw takich jak papryka czy cukinia, wygląd zewnętrzny i odpowiedni rozmiar ułatwiają ocenę przydatności do sprzedaży. Podobnie jest z czerwoną papryką – jest łatwo rozpoznać wizualnie, czy jest już atrakcyjna dla rynku. Podobnie cukinia, po osiągnięciu odpowiedniego rozmiaru, jest „pewna” do sprzedaży, co ułatwia planowanie produkcji i sprzedaży – przekazała pani Beata.
Problem z arbuzami polega na trudności w ocenie ich dojrzałości, ponieważ nie można ich prześwietlić, co uniemożliwia sprawdzenie wewnętrznej jakości i stopnia dojrzałości. Nie jest jasne, czy są one już dojrzałe, przejrzałe, czy w odpowiednim momencie do zbioru. Chociaż istnieją wskazówki, takie jak ocena ogonka czy przebarwień, ostateczna decyzja często zależy od oceny jakościowej sprzedawcy.
– W przypadku sprzedaży, szczególnie przy miksie odmian w jednym transporcie kierowanym do punktu sprzedaży, pojawiają się wyzwania. Producenci którzy decydują się na uprawę kilku odmian powinni się nauczyć kiedy je zbierać. Bo były już przypadki takie, że wszystkie odmiany były zebrane w tym samym czasie i to skutkowało nieporozumieniem w sprzedaży. Owoce arbuza Melia były już w pełni gotowe do zbioru, Karistan był jeszcze niedojrzały, a Mirsini był przejrzały – przekazała p. Beata.
Odmian trzeba się nauczyć
Dziś w ofercie są odmiany kilku firm. Dużym zainteresowaniem cieszy się odmiana Melia dystrybuowana przez Yuksel Seeds. Jest to bardzo wczesna odmiana arbuza w typie Crimson Sweet, która zdobywa popularność dzięki wysokiej jakości owocom i doskonałemu przystosowaniu do polskich warunków uprawowych. Owoce są owalne z ciemnozielonymi pasami na jasnozielonej skórce, a ich masa wynosi od 6 do 10 kg. Miąższ jest ciemnoczerwony, bardzo soczysty, słodki i aromatyczny. Rośliny dobrze sprawdzają się w uprawach ściółkowanych, można też uprawiać je pod osłonami – w tunelach. Rośliny odmiany Melia mają silny wigor, dość dobrze regenerują się po stresie.
Firma Syngenta oferuje kilka odmian arbuzów dostosowanych do polskich warunków klimatycznych, które różnią się kształtem, wielkością, długością okresu wegetacji i odpornością na stresy środowiskowe. Pierwsza odmiana to Mirsini o owocach wydłużonych, w typie Crimson, o masie 6-10 kg. Rośliny cechują się umiarkowanym wzrostem, bardzo dobrym wiązanie owoców. Jakość ich miąższu jest wysoka – jest słodki, soczysty i intensywnie czerwony. Skórka jest w ciemno-jasnozielone paski. Druga odmiana Karistan wytwarza owoce owalne, pasiaste, w typie Crimson, o masie 10–14 kg. Jest to odmiana średnio wczesna odmiana (75–80 dni), o silnym wzroście pędów. owoce o chrupiącym, słodkim miąższu mają dobra trwałość pozbiorczą. Trzecia odmiana Romanza to także klasyczny Crimson, o masie owoców 8–10 kg. Miąższ jest intensywnie czerwony. Owoce idealnie wpisują się w potrzeby świeżego rynku, mają dobra trwałość i są odporne na uszkodzenia. Kolejna odmiana w typie Crimson to Farao, ale jej owoce osiągają większą masę – 15-20 kg. Owoce mają twardą skórkę, są dobre do transportu, miąższ jest słodki i soczysty.
Technologia uprawy arbuza
Ze względu na szeroki wybór odmian, przed producentem stoi trudne zadanie wyboru najlepszej. Jak podkreśla Beata Jurkowska, każdej z upraw trzeba się nauczyć. Odpowiedzialność i ryzyko ewentualnych niepowodzeń spoczywają na producencie, który musi wiedzieć, kiedy na przykład wysiać daną odmianę.
Dodatkowo, producenci eksperymentują z różnymi technologiami — niektórzy zakładają plantacje z rozsady, inni sieją arbuzy bezpośrednio do gruntu. Jak zaznaczała moja rozmówczyni, siew arbuza bezpośrednio do gruntu w polskich warunkach jest ryzykowny, głównie ze względu na wymagania cieplne tej rośliny. Jednak niektórzy próbują oszczędzać na zakupie gotowej rozsady, co wiąże się niestety z większym ryzykiem niepowodzenia uprawy. Koszt założenia plantacji arbuza na hektar wynosi w tym sezonie około 6-7 tysięcy złotych. Największą część tej kwoty stanowi rozsada. Na hektar sadzi się około 8 tysięcy sztuk arbuza. W przypadku wysiewu bezpośredniego, jeśli coś nie wykiełkuje, konieczne jest dosiewanie, co opóźnia zbiór. Dodatkowo, trzeba ponownie zakupić nasiona, co zwiększa koszty.
Arbuzy można uprawiać na płasko, w glebie, bez ściółkowania. Coraz większa liczba producentów decyduje się jednak na ściółkowanie rzędów agrotkaniną, a są i tacy którzy wykorzystują biodegradowalną włókninę. Jest to duże ułatwienie w zwalczaniu chwastów. Także woda opadowa przesiąka przez taką ściółkę. Arbuz wymaga nawadniania. Można wykorzystać nawadnianie kroplowe, które obniża ryzyko rozwoju w sezonie chorób grzybowych.
z krajowej plantacji (fot. DŁB)
