Opis gatunków

Wciornastek tytoniowiec (Trips tabaci)

Jest to najczęściej występującym gatunek w uprawach warzyw i roślin ozdobnych pod osłonami. Samica szkodnika, długości 1,2-1,6 mm, wiosną i latem jest koloru żółtego, a jesienią – brązowego. Czułki 7-członowe, brązowe z wyjątkiem I, który jest bezbarwny. Larwy są podobne do osobników dorosłych tylko mniejsze. 

Wciornastek zachodni (Frankliniella occidentalis) 

Dorosłe osobniki to małe owady przecinkowatego kształtu o długości do 1,2 mm (samce trochę mniejsze od samic), koloru pomarańczowo-brązowego. Mają dwie pary wąskich skrzydeł otoczone „frędzlami” z włosków oraz parę czułków na głowie. Samica składa jajo w tkankę liścia – nie jest ono widoczne „gołym” okiem. Bezskrzydłe larwy są koloru od kremowego do jasnożółtego. Nimfy koloru żółtego kształtem przypominają osobniki dorosłe i są o nich mniejsze.

Szkodliwość

Osobniki dorosłe i larwy obu gatunków odżywiają się sokiem komórkowym roślin. W miejscu żerowania wciornastka zachodniego na spodniej stronie liści widoczne są kilkumilimetrowe, nieregularne białe plamy, które z czasem przebarwiają się na brązowo. W wyniku żerowania wciornastka tytoniowca na liściach widoczne są drobne plamy koloru srebrzystobiałego, początkowo usytuowane wzdłuż nerwu głównego a z czasem na całej powierzchni. Liście żółkną i zamierają. W przypadku obu gatunkach w obrębie plam widoczne się czarne, błyszczące grudki – odchody szkodnika. Wciornastki uszkadzają także kwiaty, które stopniowo zasychają i nie zawiązują owoców. Owoce mogą mieć zniekształconą, popękaną skórkę.

Wciornastek zachodni wyrządza także szkody pośrednie, ponieważ jest wektorem groźnego wirusa brązowej plamistości pomidora.

Brązowa plamistość liści pomidora (TSWV)

Profilaktyka i zwalczanie wciornastków

Bardzo pomocne we wczesnym wykrywaniu obecności wciornastków są niebieskie tablice lepowe, które należy wywieszać w szklarni bezpośrednio po wysadzeniu rozsady na miejsce stałe. Wciornastki najskuteczniej można zwalczyć przy użyciu metody biologicznej z wykorzystaniem pożytecznych makroorganizmów.  Do zwalczania wciornastków polecane jest również użycie entomopatogenicznych nicieni Steinernema feltiae. W przypadku braku widocznych efektów lub gwałtownego wzrostu liczebności wciornastków, konieczne jest przeprowadzenie minimum 2–3 zabiegów środkami ochrony roślin aktualnie zarejestrowanymi do zwalczania tych szkodników w danej uprawie.

Wciornastek zachodni umieszczony jest na liście organizmów kwarantannowych i podlega obowiązkowemu zwalczaniu.

Niebieskie tablice lepowe słuzą do monitorowania obecności wciornastków