Najczęstsze choroby kapusty – warsztaty z ochrony warzyw kapustnych
Podczas spotkania na temat warzyw kapustnych (należących do rodziny botanicznej kapustowatych) w Stacji Doświadczalnej UR w Krakowie poruszano m.in. kwestie ochrony przed szkodnikami i chorobami. O tym jak przeciwdziałać chorobom kapusty i pokrewnych gatunków mówił pracownik naukowy Katedry Fizjologii i Ochrony Roślin – dr hab. Jacek Nawrocki.
Zgorzele siewek kapustnych
Choroby kapusty i warzyw kapustnych były tematem wykładu dr hab. Jacka Nawrockiego. Zwrócił uwagę, że ogrodnicy, którzy sami produkują rozsadę warzyw kapustnych na własne potrzeby często borykają się z problemami już na tym etapie produkcji. Zdarza się, że zgorzel siewek, choroba wywoływana przez kompleks patogenów w podłożu, jest mylona z objawami poparzenia, powstającymi np. w wyniku skroplenia siarki z pomieszczeniach zadymianych tą substancją w celach dezynfekcyjnych lub z dymu powstałego w wyniku spalania węgla do ogrzewania pomieszczenia. Przypomniał, że podobne uszkodzenia, np. na liściach właściwych, są wynikiem niekorzystnych warunków podczas produkcji rozsady, natomiast zgorzel siewek obejmuje szyjki korzeniowe i podliścieniowe części młodych roślin. W tym drugim przypadku aby zapobiec porażeniu niezbędne jest zaprawianie nasion przed siewem. Niestety ilość dostępnych zapraw fungicydowych na rynku jest ograniczona. Jak przekazał prelegent do 2026 roku została przedłużona rejestracja preparatu Maxim 480 FS, zaprawy m.in. do nasion kapusty głowiastej i włoskiej. By ograniczyć choroby kapusty w fazie siewek i rozsady zaleca się także podlewanie roślin roztworem preparatu Previcur Energy 840 SL (w stężeniu 0,1-0,15%) lub roztworem jego generyków.
Mączniaki warzyw kapustnych
W czasie produkcji rozsady w warunkach podwyższonej wilgotności może też wystąpić problem z mączniakiem rzekomym (Hyaloperonospora parasitica, syn. Peronospora parasitica). Na rynku nie ma zbyt wielu preparatów mogących radzić sobie z tego typu problemem. Polecane są te, oparte na strobilurynach, o działaniu wgłębnym i układowym (s.a.: azoksystrobina). Z kolei karboksyamid oraz triazol zawarty w preparacie Dagonis jest skuteczny w zwalczaniu grzybów właściwych, czyli sprawców zarówno mączniaka prawdziwego (Erysiphe cruciferarum), jak i alternariozy (czerń krzyżowych). Do ochrony kapusty głowiastej przed szeregiem patogenów polecany jest m.in. preparat Kier 450 SC oparty aż na 3 substancjach aktywnych (azoksystrobina, difenokonazol i tebukonazol).
Czarna bakteryjna zgnilizna kapustnych
W rejonach dużej koncentracji upraw kapusty i kalafiora często spotykaną chorobą bakteryjną jest czarna zgnilizna kapustnych (Xanthomonas campestris). Początkowe objawy infekcji tą chorobą to zasychanie brzegów liści i, jak podkreślił dr Nawrocki, często są błędnie identyfikowane jako niedobory składników pokarmowych. Zmiany te z czasem postępują i zwężają się w kierunku środka liści. Po przekrojeniu liści widoczne jest ciemnienie nerwów. Porażone główki nie nadają się do przetwórstwa, w przypadku kiszenia następuje konkurencja między chorobotwórczą bakterią, a pożytecznymi bakteriami inicjującymi proces kiszenia kapusty. Dodał, że w przypadku bakterioz najważniejsze są działania profilaktyczne, gdyż brak na rynku zarejestrowanych preparatów systemicznych do zwalczania bakterii u uprawianych roślin. Oprócz przestrzegania zasad higieny podczas produkcji rozsady można prewencyjnie, zastosować preparaty oparte na związkach miedzi oraz zwiększyć bioróżnorodność mikrobioty glebowej o pożyteczne mikroorganizmy, stosując zawierające je preparaty komercyjne, np. Serenade ASO, Bi Protect, etc. W przypadku wystąpienia tej choroby kapusty niezbędne jest zachowanie co najmniej dwuletniej przerwy w uprawie gatunków żywicielskich.
Zapobieganie i ochrona przed kiłą kapusty
Dr hab. Jacek Nawrocki podkreślił łatwość rozprzestrzeniania się kiły kapusty na sąsiadujące tereny za pomocą zarodników pływkowych, przemieszczających się wraz z wodą. Z kolei zarodniki przetrwalnikowe patogenu Plasmodiophora brassicae, wywołującego tę chorobę, w glebie potrafią przetrwać niekorzystne warunki nawet do kilkunastu lat. Działania profilaktyczne przeciwko kile kapusty powinny uwzględniać m.in. regulację zachwaszczenia chwastami z rodziny kapustowatych, odpowiednie zmianowanie, dobór odmian warzyw tolerancyjnych, względnie odpornych na poszczególne rasy kiły kapusty oraz regularne wapnowanie (kiła kapusty najlepiej rozwija się w środowisku kwaśnym, gdy gleba ma odczyn ok. 5,2-5,7).
Alternarioza i szara pleśń
Dla warzyw kapustnych o długim okresie wegetacji groźnymi chorobami są alternarioza i szara pleśń. Szybko się rozprzestrzeniają w warunkach stresowych dla roślin, takich jak nieprawidłowe nawożenie, długotrwałe opady, gradobicia i przymrozki. Mogą rozwijać się także w przechowalniach. Aby ograniczyć ich szkodliwość podczas przechowywania warzyw prelegent polecał dezynfektanty takie jak nadtlenek wodoru i kwas podchlorawy. Przykładami form produktów na bazie nadtlenku wodoru stabilizowanego srebrem o dużej skuteczności (do odkażania) jest Bisteran i Huwa-San TR 50.
