Opis szkodnika

Nicień jest cienki, wydłużony, białawy, wielkość form dorosłych 0,9-1,7  mm. Zimują larwy ostatniego stadium rozwojowego w glebie, w resztkach roślinnych, nasionach, wysadkach i dymce. Larwy pierwszego stadium rozwojowego rozwijają się w jajach. Larwy inwazyjne (drugie stadium rozwojowe), po wyjściu z jaj wnikają do roślin. W roślinie przemieszczają się wiązkami naczyniowymi ku górze, opanowując także organy generatywne. W ciągu roku niszczyk zjadliwy może mieć kilka pokoleń. 

Objawy żerowania nicieni

Niszczyk rozwija się przede wszystkim w szczypiorze i cebuli. Objawem żerowania jest zniekształcenie liści i zgrubiałe podstawy. Silnie zaatakowane siewki zamierają przed ukazaniem się nad powierzchnią ziemi, a wchodzące rośliny zamierają przed fazą drugiego liścia właściwego. Rośliny karłowacieją, a ich liście pękają u podstawy. Cebule miękną, są gąbczaste, szyjka jest zgrubiała i poskręcana, a piętka popękana i pozbawiona korzeni.

niszczyk zjadliwy - objawy żerowania
Objawy żerowania niszczyka zjadliwego na cebuli (fot. M. Rogowska)

Zwalczanie nicieni

Profilaktyka:

  • stosować tylko zdrowe nasiona i materiał wysadkowy – konieczna jest kontrola jakościowa nasion i wysadków przed ich siewem lub sadzeniem,
  • przerwa w uprawie cebuli i innych roślin żywicielskich na okres 5–8 lat. Dłuższa przerwa dla gleb ciężkich oraz pól silnie zasiedlonych przez nicienie,
  • uwzględnić w płodozmianie zboża, kukurydzę, warzywa dyniowate i kapustowate oraz pomidora, sałatę, marchew, buraka, fasolę, groch,
  • cebuli zebranej z zasiedlonego pola przez nicienie nie wolno  przechowywać.

Ochrona biologiczna

Entopatogeniczne nicienie Steinernema feltiae zwalczają stadia larwalne szkodników glebowych. Pożyteczne nicienie wnikają do wnętrza szkodnika gdzie uwalniają bakterie, które przekształcają tkankę nosiciela w źródło pożywienia dla nicieni. Szkodnik umiera w ciągu kilku godzin lub dni. Nicienie Steinernema feltiae zawarte są w preparatach Capirel i Entonem. Produkt aplikuje się przez podlewanie. Zabieg należy powtórzyć po 2-3 tygodniach.