Szara pleśń w uprawach warzyw
Szara pleśń atakuje wiele gatunków warzyw, zwłaszcza w uprawach pod osłonami. Występuje przez cały okres wegetacji i poraża wszystkie nadziemne części roślin. Sprawca choroby poraża także roślin ozdobne i sadownicze (szczególnie owoce jagodowe).
Objawy
Sprawcą szarej pleśni jest grzyb Botrytis cinerea. Patogen może wyrządzać szkody już w fazie kiełkowania roślin, powodując zgorzel i obumieranie młodych siewek. Pierwsze objawy choroby widoczne są na siewkach warzyw w postaci brunatnych, gnilnych plam. Siewki przewracają się i zamierają, pokrywając się szarym, pylistym nalotem zarodników konidialnych. Pierwszymi oznakami obecności szarej pleśni na roślinie są niewielkie, wodniste plamy, które bardzo szybko się powiększają, żółkną i brunatnieją. Porażone pąki kwiatowe brunatnieją i zamierają, zaś owoce gniją. W warunkach bardzo dużej wilgotności powietrza zainfekowane powierzchnie roślin pokrywają się szarym, puszystym i pylącym nalotem – na jego powierzchni można dostrzec drobne, czarne punkciki, będące zarodnikami grzyba. Szara pleśń poraża także warzywa w okresie przechowywania.
Grzyb do rozwoju i infekcji wymaga wysokiej wilgotności względnej powietrza i silnie zwilżonych liści. Do infekcji może dojść w szerokim zakresie temperatury — od 0°C do 30°C, ale B. cinerea najbardziej patogeniczny jest w temperaturze 14-15°C. Optymalna temperatura wzrostu grzybni i powstawania zarodników konidialnych wynosi od 20°C do 23°C. Rozwojowi choroby sprzyja mała ilość światła, osłabienie roślin innymi chorobami, niedobór wapnia i potasu w glebie. Sprzyjające warunki panują też przy zbyt dużym zagęszczeniu roślin.
B. cinerea zimuje na obumarłych resztkach roślin. W okresie wegetacji choroba rozprzestrzenia się za pośrednictwem zarodników i fragmentów grzybni, które przenoszone są wraz z wodą i wiatrem. Zarodniki grzyba B.cinerea wnikają do rośliny w miejscach uszkodzenia tkanek atakując obumarłe lub mechanicznie uszkodzone części roślinne.
Profilaktyka i zwalczanie
Do najważniejszych zabiegów profilaktycznych należy usuwanie i niszczenie wszelkich zakażonych części roślin w okresie wegetacji oraz niszczenie resztek roślinnych pozostałych po zbiorach. Po sezonie należy chemiczne i termiczne odkazić ziemię. Wysiewać nasiona zaprawione. Podstawowe znaczenie w zapobieganiu infekcjom ma utrzymywanie niskiej wilgotności powietrza w czasie uprawy i niedopuszczanie do skraplania się pary wodnej na roślinach. Aby zmniejszyć wilgotność w pomieszczeniach uprawnych najlepiej jest ogrzewać je przy lekko uchylonych wietrznikach szczególnie podczas chłodnych nocy, gdy temperatura spada poniżej 15°C. W uprawach prowadzonych pod osłonami, ważną rolę spełnia także częste wietrzenie pomieszczeń. Należy unikać moczenia liści i części nadziemnych podczas podlewania (szczególnie w godzinach porannych i późno popołudniowych) oraz zbytniego zagęszczenia roślin.
Podczas zbiegów pielęgnacyjnych należy też używać odkażonych narzędzi, skrzynek i pojemników, gdyż na nich również mogą przenosić się zarodniki grzyba.
W okresach sprzyjających rozwojowi choroby lub po zauważeniu pierwszych objawów na roślinach należy opryskiwać je środkami grzybobójczymi zalecanymi w „Programie ochrony warzyw”. Aby nie dopuścić do uodpornienia się patogenu na substancję aktywną preparaty należy stosować przemiennie (z różnych grup chemicznych).
Czytaj także: Szara pleśń w uprawie pomidorów – profilaktyka i zwalczanie
