Mszyce na kapuście brukselskiej – dwa gatunki

Mszyce to duża grupa owadów. Są to niewielkich rozmiarów pluskwiaki równoskrzydłe o delikatnym, miękkim ciele i ograniczonej mobilności. U form uskrzydlonych mszyc występują często zredukowane błoniaste skrzydła, mogą mieć ciemny rysunek. Odwłok mszyc jest baryłkowaty. Aparat gębowy jest gryząco-ssący, stąd typowe jest dla nich uszkadzanie części roślin przez wysysanie soku. 

Mszyca kapuściana (Brevicoryne brassicae) jest szkodnikiem, którego najczęściej można spotkać na warzywach kapustnych, w tym brukselce, kapustach, kalafiorze i brokule. W ciągu roku może występować kilka pokoleń szkodnika – od 6 do nawet 12!

Na roślinach można zauważyć formy uskrzydlone i bezskrzydłe mszyc. Dorosłe osobniki tej drugiej formy są bardzo charakterystyczne – mają długość od 2 mm do 3 mm, są żółtozielone, ale pokryte szarym nalotem, bardzo łatwym do zauważenia gołym okiem. Występują na liściach w skupiskach po kilkanaście, kilkadziesiąt osobników.

Mszyca kapuściana na kapuście brukselskiej
Mszyca kapuściana na kapuście brukselskiej (fot. D. Łabanowska-Bury)

Drugi gatunek to mszyca brzoskwiniowa (Myzus persicae, syn. Nectarosiphon persicae) – gatunek polifagiczny. W przypadku tego gatunku nieuskrzydlone osobniki dorosłe dorastają do 2,5-3 mm, a larwy i nimfy są od nich mniejsze. Ciało bezskrzydłych mszyc może być zielone, białozielone, jasnożółtozielone, szarozielone, różowe lub czerwone. Uskrzydlone formy mają brązowoczarną głowę i tułów oraz zielonożółty, zielony, a nawet czerwonawy odwłok. Mszycę brzoskwiniową na plantacjach warzyw kapustnych można raczej spotkać wiosną i latem.

Mszyca brzoskwiniowa na papryce
Mszyca brzoskwiniowa na papryce fot. D. Łabanowska-Bury)

Szkodliwość mszyc

Szkodliwość obu ww. gatunków mszyc polega na wysysaniu soków roślinnych. Są w tym bardzo aktywne, a to przyczynia się do dużych zniszczeń i osłabienia plonu w krótkim czasie. Początkowo liście są przebarwione, a później ulegają deformacjom, skręcają się. W wyniku żerowania mszyc może także dochodzić do zahamowanie wzrostu roślin. Ponadto szkodniki te zostawiają na tkance roślin lepką wydzielinę, na której pojawiają się grzyby sadzakowe. Mszyce mogą także przenosić wirusy, dlatego wymagają zwalczania w ciągu całego sezonu.

Zwinięty liść na skutek żerowania mszycy kapuścianej
Zwinięty liść na skutek żerowania mszycy kapuścianej fot. D. Łabanowska-Bury)

Jak sobie radzić?

Ochronę należy rozpocząć po pojawieniu się pierwszych kolonii mszyc. W darmowej wyszukiwarce środków ochrony roślin na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Wyszukiwarka środków ochrony roślin – zastosowanie – Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Portal Gov.pl (www.gov.pl) ) można wyszukać aktualnie zarejestrowane środki do ochrony plantacji kapusty brukselskiej. Druga opcja to wspomaganie się programem ochrony poszczególnych gatunków warzyw przygotowanym na Platformie Sygnalizacji Agrofagów.

Poniżej w tabeli zamieszczam substancje czynne wraz z nazwą handlową insektycydu, który można wykorzystać do zwalczania mszyc w uprawie kapusty brukselskiej. Należy zwrócić uwagę, że nie wszystkie środki zarejestrowane do zwalczania mszyc na kapuście głowiastej białej, czerwonej czy kalarepie są dopuszczone do stosowania w uprawach kapusty brukselskiej. Część insektycydów wymienionych w tabeli posiada w etykiecie rekomendacje dotyczące użycia zwilżacza, adiuwantu. Dodatkowo dobrze jest pamiętać o rotacji substancji czynnych, aby ograniczyć ryzyko powstania odporności. 

Warto też zwrócić uwagę, które środki można stosować w przypadku, gdy produkcja odbywa się metodą integrowaną, a producent wypełnia notatnik integrowanej produkcji roślin. Nie wszystkie środki ochrony mogą być stosowane w systemie IP. 

Alternatywą dla środków chemicznych mogą być produkty o działaniu mechanicznym na szkodnika. W tej grupie są Emulpar’ 940 EC, który zawiera olej rydzowy lub Siltac EC (zawiera polimery silikonowe). Działanie kontaktowe na szkodniki ma także produkt Fitter, w którego składzie są kwasy tłuszczowe C14 do C20*.

Mszyce są także ograniczane przez wrogów naturalnych, jak larwy biedronek, bzygowatych, złotooki i drapieżne pluskwiaki, które je zjadają. Szkodniki te są także pasożytowane przez pasożytnicze błonkówki. W efekcie ich działalności ciało mszycy zamienia się w tzw. mumię.

Mumia, czyli spasożytowana mszyca kapuściana
Mumia, czyli spasożytowana mszyca kapuściana fot. D. Łabanowska-Bury)